Laatste Lakenvelder kip dood...

Balen, onze prachtige laatste Lakenvelder kip is gisteren overleden. Hij (ja sorry, ik weet het, lees zij) zou in mei 9 jaar oud geworden zijn. Dat leek ons best oud voor een kip, maar dat blijkt erg mee te vallen: kippen worden gemiddeld 10 jaar oud (legbatterij- en vleeskippen niet meegerekend natuurlijk). Wel heeft onze kip tot de laatste zomer aan toe eieren gelegd.

In het najaar verdwenen onze twee kippen uit beeld: ze lieten zich maar heel weinig zien en kropen weg in de houtwal. Ze waren ook in de rui, wat mij altijd zo onhandig en koud lijkt in het late najaar, maar ja, dat was jaar op jaar hetzelfde. In december en januari zaten ze weer goed in de veren en kwamen ze weer wat vaker tevoorschijn om legkorreltjes en gemengd graan op het achterterras te eten. Toch bleven ze schrikkeriger dan andere winters.

Op een dag zat de Lakevelder op het stro in het varkenshok onder de ruif. Ik wilde de ruif verplaatsen, maar kip bleef stil zitten. Dat vond ik raar. Ik kon de kip gewoon pakken en verplaatsen. Raar. Hij liep mank en zakte door zijn pootjes en sloeg zijn vleugels raar uit om zijn balans te houden. Klopt niet. Ik bevoelde zijn poten en voelde geen verschil en zag geen reactie bij de kip. We zetten hem in een kratje met stro, graan en water in de schuur. Dat leek ons veiliger en prettiger voor de kip. Die avond is hij nog op de hydroliekset van JW's houtklover op stok gegaan. Dat leek ons nog best een hoopvolle actie. Hij werd echter snel steeds apathischer. De volgende dag vond ik hem in een uiterst hoekje van de schuur ineengedoken op de koude betonvloer. Ik heb hem natuurlijk teruggezet in zijn kratje stro. De volgende dag was hij dood... Echt jammer. Het was een pracht.

Nu ben ik wel heel benieuwd hoe de overgebleven Brakel het maakt. Hij gaat overdag wel het hok uit, maar waar hij uithangt? Vandaag ruimen de mannen veel gezaagde takken op met een versnipperaar. Veel herrie veel gedoe in de houtwal. Brakel zal geen rust hebben. Een kip alleen is eigenlijk niets. Hoe nu verder? We willen eigenlijk wat minder dieren, dus kippen erbij nemen lijkt ons niet de oplossing. Misschien wil iemand onze Brakel hebben?

Hapklare grasbrokken

Vandaag maaide ik het gras. Het was zo'n najaarsgrasje: nattig, vettig, veel. De maaier liep er een paar keer vast van. En dan valt er een hele dot gras onder het maaidek vandaan. Die dotten gingen de kruiwagen in en naar de varkens. Ze hebben een heel veld vol gras, maar hapklare grasbrokken zijn dan toch favoriet!

De kippen lieten zich de hele dag niet zien. Dat is vreemd. Bij het schoonmaken van het hok zag ik veel veren. Er is daar waarschijnlijk iets gebeurd waar ze erg van geschrokken zijn. Ze verstoppen zich onder de struiken. Geen rondjes door de tuin vandaag. Zelfs voor eten komen ze niet tevoorschijn. Ik heb nog niet goed kunnen checken of ze helemaal oké zijn. Hopelijk is de schrik morgen weer een beetje overgewaaid.

We leven nog!

We zijn inmiddels ruim zeven jaar verder, en we leven nog! Ja, de varkens ook! De kippen zijn wat uitgedund: we hebben nog één prachtige Lakenvelder en één net zo prachtige Brakel. De oude dames leggen nog altijd eitjes en scharrelen gezellig tig rondjes per dag over het erf.

Manicure, pedicure en tandarts

Bertjes klauwtjes aan zijn voorpoten waren te lang geworden, waardoor de stand van zijn pootjes niet meer optimaal was. We riepen veearts Simon Hakkesteeg in om de klauwtjes in te korten. Bertje moest wel onder narcose: in de stal kreeg hij een shot en hij ging al snel liggen. Zeven minuten wachten en toen kon het mani- en pedicurewerk beginnen. Acht klauwtjes werden afgezaagd. 

Ook varkens hebben wel eens een manicure nodig.

En weet je nog dat Rolfs hoektand (canine) een jaar of vijf geleden zo lang was geworden dat hij in een rondje groeide en in zijn kin ging prikken? Dr. Hakkesteeg heeft hem toen afgeslepen. Nou, inmiddels was de tand aan zijn tweede groeirondje begonnen en was Rolf opnieuw aan de 'tandarts' toe. Dat werd dus meteen aangepakt. Ook Rolf kreeg een shot voor zijn narcose. Maar net als de vorige keer ging Rolf mooi niet slapen. Er moest een tweede shot aan te pas komen. Dr. Hakkesteeg vertelde later dat hij met deze hoeveelheid middel normaal vijf (!) koeien plat krijgt... Met de haakse slijper werd de tand verwijderd.

Indrukwekkend toch?

Rolf was dagenlang daarna niet zichzelf. De narcose had er echt ingehakt. Hij sliep de hele dag achter op het veld tegen het hek onder de bomen. Daar ligt hij normaal nooit! En hij knorde bovenmatig veel. Het leek wel alsof hij niet meer terug de stal in durfde. We hadden met hem te doen, maar gelukkig ging hij zich al snel steeds normaler gedragen. Inmiddels is hij weer helemaal de oude.

Met Bertje ging het ook niet meteen lekker. Hij kwam goed uit de narcose, maar twee van zijn klauwtjes waren net iets te kort afgezaagd; in het vlees. Het bloedde een beetje en lopen deed natuurlijk pijn. Na een paar dagen was het nog niet beter en Bertje bleef de hele dag in de stal liggen. Ik belde Dr. Hakkesteeg en vroeg hem wat te doen. Wat denk je? Ik moest Bertje elke dag drie minuten met zijn pootje in een bakje Biotex zetten! Ja hoor.... Hóe dan??!!

Toch maar proberen. Tijdens het eten is een varken erg gefocust op zijn voerbak en staat hij stil. Ik gaf Bertje eten en tilde zijn zere poot op. Bertje vond dat irritant en trok met zijn bekende moppergil zijn pootje op. Ik zette het bakje Biotex eronder en... pats! Bertje zette zijn pootje er stevig en onbeweeglijk in. Super! Hij vond het zelfs prima als ik zijn voetje goed inwreef met de Biotexoplossing. Een paar dagen later liep Bertje weer soepel.

Inmiddels lag de jeu-des-boulesbaan helemaal vol met eikels. Daar krijgen Rolf en Bertje nu elke dag een handje van. Een beetje troost in zware tijden... :-)

Een emmer vol eikels. Snoepjes voor de varkens.

En het werd winter... en weer voorjaar!

Het werd zéker winter! En hoe! De rijp stond vele malen op de bomen en er lagen dikke pakken sneeuw op het erf. De waterleiding naar de drinkbak van Rolf en Bertje raakte zelfs een keer bevroren, ín de schuur. Gelukkig kon Jan-Willem de boel weer ontdooien met een gasbrander en was er geen schade. Het is maar goed dat de kippen de hele dag een donzen dekbed dragen! De varkens moeten het niet echt van hun vachtje hebben. Wel van een vetlaagje natuurlijk, en vers stro.

Goh de buren mogen wel eens een ragebol langs de dakgoot halen...

Bed opmaken
Je weet dat varkens graag hun eigen bed opmaken, toch? Ze zijn gek op vers stro. Ze weten precies wat er gebeurt als ik de deur naast hen binnenga... de trap op... voetstappen op zolder... en dan gaat het luik open boven de varkensstal... Rolf en Bertje kijken verwachtingsvol naar boven. Ze hebben goed nagedacht over hun opstelling: Te dicht onder het luik en je krijgt een halve strobaal op je kop. Niet grappig. En dan: Plof! Het grote bed-opmaken kan beginnen. Soms zijn er eerst nog grote twijfels waar het bed moet komen, zoals je in het filmpje hieronder kunt zien.

En na urenlang hard werken, ziet het opgemaakte tweepersoonsbed er zo uit. Daar kan geen boxspring tegenop!

Ontsnapt
Het ging al heel lang goed: Rolf en Bertje bleven keurig op hun veldje. De schrikklok deed zijn werk. Tot een paar weken geleden: Jan-Willem werd gebeld door de buurvrouw: "Jullie veestapel stond zonet bij mij in de tuin!" Bertje had ze inmiddels zelf al teruggebracht. Die liep keurig mee. Rolfje was echter nergens meer te bekennen. Die bleek eerst lekker bij ons in de voortuin te hebben gewroet en later stond hij eikeltjes bij elkaar te scharrelen op de jeu des boules baan. Ook hij liep keurig met Jan-Willem mee, in de hoop op een eetbare beloning. Was het hek of het schrikdraad niet meer toereikend? Nee hoor, we hadden het klaphekje open laten staan. Ja, dan vráág je erom.

Hé joh, wat doe jij nou hier??!! We zijn hier aan het jeu des boulen hoor.

Heerlijk, het zonnetje schijnt weer
Varkens vinden de zon heerlijk. Ze gaan er echt voor liggen. Of ze staan een hele tijd stil, duf voor zich uit te kijken, met hun koppie naar beneden, alsof ze in trans zijn. Opladen denk ik. Of ze doen een spelletje.

Zullen we schaduwfiguren maken? 

Je kan de boom in!
En de kippetjes? Daar gaat het ook uitstekend mee. De drie dames scharrelen onafscheidelijk van elkaar de hele tuin door. Ze halen de goede stukjes nog uit het vieze stro van de varkens (jakkes!). Op zaterdag, nadat ik het vieze hoekje van de varkensstal heb uitgemest, zijn ze steevast op het mestvaaltje te vinden. Dames toch, moet dat nou.

De drie dames maken van al dat gescharrel de heerlijkste eitjes. Ze hebben de hele winter 's nachts dankbaar gebruik gemaakt van de kippenvilla. Maar nu het niet meer vriest, vinden ze het toch lekkerder in de boom!

Zullen we die hut verhuren?

Even bijpraten

Er is veel gebeurd! Rolf is een paar keer ontsnapt, de chickies zijn inmiddels drie maanden oud, Bertje heeft al een paar keer een behandeling met een medicinaal lotionnetje gekregen, pleegmoederkip heeft haar eerste ei gelegd en we hebben nog maar één haan. Hoho, niet alles tegelijk!

Schrikklok kapot

We hadden Rolfje al een paar keer in de slootkant gezien. Achter het schriklint dus. Lekker met zijn voorpoten in de bagger en vers gras grazen op het talud. Op een middag was ik onverwacht even thuis en toen hoorde ik opeens “knor, knor” bij de achterdeur. Ik wist niet wat ik zag: Rolf prinsheerlijk in de achtertuin! De buren hadden hem ook al een keer van hun erf teruggebracht. Gelukkig loopt hij altijd vrolijk met je mee. Toen Rolf zelfs de sloot overstak en op het land daar aardappeltjes begon te rooien, was de maat vol. JW wilde al een hek rondom gaan timmeren. Ik kon niet geloven dat Rolf met zijn gevoeligste lichaamsdeel – zijn neus – het schriklint optilde en en dan onderdoor kroop. Dat wilde ik zelf ook wel eens proberen. Nee, niet met mijn neus… Ik kneep mijn ogen dicht en hield het lint tussen mijn vingers. Niets!! Goed nieuws vond ik dat. JW ging de schrikklok doormeten en kwam tot de conclusie dat hij nauwelijks volts gaf. Terug naar de leverancier. Daar kregen we een leenklok en onze klok wordt ondertussen – zo mogelijk – gerepareerd. Wist je dat? Dat er leenschrikklokken bestaan? Een uitkomst. Rolf is niet meer weggelopen.

Varkentje wassen

Bertje heeft vanaf zijn vroege biggenjeugd al een wat schilferig huidje tussen zijn schouderbladen. De veearts is langsgeweest en vond dat de varkentjes er perfect bij liepen. We hebben hun een wormenkuur gegeven (een soort bikskorrel die je door het eten doet). Het gevoelige huidje van Bertje leek hem geen probleem; hij had er wel een lotionnetje voor. Waarschijnlijk was het een schurftmijt. Ik kon dus aan de slag: Een paar druppels verdunnen in water en met handschoenen aan het varkentje wassen! Bertje vond het prima. Na een paar dagen zagen we al verbetering. We hebben dit nu een paar keer herhaald, want Bertje blijft er toch een beetje gevoelig voor. En we willen natuurlijk dat hij er piekfijn bijloopt.

Kijk, hier leggen we de eieren

De kippetjes groeien ondertussen lekker door. Pleegmoederkip Orpington is inmiddels teruggebracht naar de rechtmatige eigenaar. Ze legde op de laatste dag bij ons notabene haar eerste ei ooit!
Keurig in het leghokje! Alsof ze nog even wilde zeggen: “Kijk jongens (meisjes): Hier leggen we de eieren.” Wat een mooi bedankje. De grote kuikens zijn nu volledig zelfstandig. Ze gaan “en groupe” de hele tuin door. Gek genoeg lijken ze te weten waar onze tuin ophoudt. Ze fladderen er lustig op los en soms belandt er eentje aan de verkeerde kant van het varkenshek. De varkens gaan er dan nieuwsgierig op af. De kip gaat dan heel zenuwachtig heen en weer lopen langs het hek. Probeert tussen de plankjes door terug te kruipen, wat natuurlijk niet past. Kippen hebben een zeer kort geheugen: Ze kunnen vliegen, maar dezelfde weg terugfladderen, dat kunnen ze dan weer niet bedenken. 

7 weken oud - lekker op een hoopje in de zon

 

9 weken oud - all animals are equal, but...

Hé, jij lijkt sprekend op mijn zuster!

Vijf hanen ... Dat zijn er vier te veel

Ruim zes weken oud waren ze toen de eerste haan zich kakelend liet horen om 5.30 uur ’s ochtends. Ik kon het niet geloven. Een baby nog! Het klonk nog onzeker en schor, maar het volume was al veelbelovend. Al snel gingen de andere hanen meedoen. Het klinkt landelijk, gezellig, romantisch…, maar véél te vroeg en véél te hard! We hebben het nog even afgewacht, maar toen was de tijd rijp om afscheid te nemen van ten minste vier hanen. Zaterdagavond besloten we: Morgen nemen we afscheid. We hadden een goede vriend gevraagd ons te helpen de beestjes pijnloos te doden en te slachten. Niet het leukste van het houden van dieren, maar het hoort erbij – zo vinden wij. De kippen slapen elke nacht in het nachthok, dus we zouden ze de volgende ochtend gemakkelijk kunnen pakken vanuit het hok. Wat denk je? Die zelfde avond besloten ze met zijn allen in een nabijgelegen boom te slapen! Gelukkig lieten ze zich de volgende ochtend toch verleiden met een lekker kippensnackje. De goede vriend wilde één haan levend mee voor zijn eigen kippenharem. Er zijn er dus drie in de oven cq. soep beland. En nu is het kippenbestand mooi in balans: Een brakelhaan, een brakelhen en twee lakenvelder hennen. Ze hebben nog geen namen. Suggesties?

Drie maanden oud - Eén haan over

Zullen we jeu des boulen?

Lieve Finse

Dan nog een verdrietig bericht: Op 22 juli hebben we onze poes Finse laten inslapen. Ze had hoogstwaarschijnlijk haar leven lang al een nierafwijking en de laatste weken ging ze hard achteruit. We hebben nog wat geprobeerd met medicijnen, maar het werd alleen maar slechter. Ze had pijn en at niet meer. Snotterend zei ik tegen de dierenarts dat wij heel nuchtere mensen zijn en dat we het beter vonden dat Finse in zou slapen. Zo geschiedde. Finse is acht jaar oud geworden. Ze was een memorabel, eigenwijs beestje. Ze had het niet zo op drukte, maar lag op rustige momenten heel graag bij mij op mijn borstkas. Altijd links, hart op hart. Tot ze het te warm kreeg. Dan zocht ze een koel plekje.

Een enkel Brakeltje...

OK, wij gingen dus voor Lakenvelder kippetjes. Boer Brak had al gezegd: "Er kan een enkel Brakeltje bij zitten..." (bij die bevruchte eitjes dus). En toen wij twee gele kuikens tussen de gevlekte zagen, was onze conclusie al snel dat dat die Brakeltjes moesten zijn. Maar nu - de kuikens zijn 4 weken oud - krijgen die donsballetjes steeds meer veertjes en beginnen de kleuren zich goed af te tekenen. En dan begin je toch ernstig te twijfelen...

Wil de echte Lakenvelder opstaan?

Nou... we zijn eruit hoor! Een korte Google-afbeeldingen-sessie leert ons dat we 6 Brakelkuikens hebben en 2 Lakenvelders! Haha, die Brakelhaan heeft beter zijn best gedaan dan boer Brak ooit had kunnen vermoeden. En nu? Geld terugvragen bij boer Brak? Brak - Brakeltje... had ons daar al een lichtje op moeten gaan? Geen probleem, we vinden alle kippen leuk. We lezen het een en ander over het Brakelras. Het blijkt een superkip te zijn, een Hollands oerras, dat meer eieren legt dan de Lakenvelder. Het zijn wel goede vliegers, dus dat moeten we even in de gaten houden als ze vrij gaan lopen (vliegen).

Moet ik daar doorheen?!

Het hok was eerder klaar dan we hoopten, dus de kuikens konden twee weken nadat ze uit het ei waren gekropen met hun pleegmoederkip naar ons verhuizen. Het hok heeft een kleine uitgang naar de buitenren. Het was even passen en meten voor die grote Orpington. Ze keek en keek en het was alsof ze wilde zeggen: "Moet ik daar doorheen?!"  De eerste keer hebben we haar een klein duwtje gegeven. Daarna kon ze het zelf. Even wurmen met die vleugels en floep! Erin, of eruit. En die kleine frummels fladderen er met gemak achteraan. 's Avonds kruipen ze in het leghok en 's ochtends zitten ze op stok. Die kleintjes ook!

 
Ja-knikkertjes
De kuikens groeien goed en smullen van het kuikenmengsel met die gedroogde meelwormpjes erin. Als de kuikens drinken staan ze met zijn achten als ja-knikkertjes rond de drinkbak. Voorover buigen - slokje nemen - kop omhoog - doorslikken.

Moeder Orpington zorgt uitstekend voor ze en houdt alles in de smiezen. Zou ze weten dat ze pleegmoeder is en straks weer naar haar eigen familie in Waarland teruggaat?

Vergeet ons niet!
Wat vinden Rolf en Bertje van dat alles? Ze moeten wel even wennen aan de verdeelde aandacht. Het kippenhok staat vlak bij hun hekje en bij het etengeven zijn de kipjes eerst aan de beurt. Dat pikken ze niet! Dat was vroeger nooit zo! Gillen! En ze steken hun bemodderde stopcontactjes verbolgen en ongeduldig door het hek.

De varkentjes krijgen aandacht genoeg hoor. Ze hebben onlangs een check-up van de veearts gehad, maar daarover de volgende keer meer!

De chickies van Rolf en Bertje

De varkentjes krijgen gezelschap. Meer biggen? Nee.... kippen! Of eigenlijk, voorlopig: kuikens. We hebben de titel van de blog dus gewijzigd in: Rolf en Bertje (en de chickies). JW had op paaszaterdag 10  bevruchte eitjes gekocht bij een kippenfokker in de buurt. Lakenveldertjes moesten het worden: Net als Bertje: Zwart met een wit middenstuk. Mergpijpjes dus. Vrienden Schornagel hadden een broedse kip, dus die mocht op de eitjes zitten.

Acht kuikentjes
Op vrijdag de dertiende waren twee kuikens uit het ei gekropen. Eentje overleefde het niet... Op zaterdag 14 mei kropen er nog eens zeven kuikentjes uit het ei. Acht in totaal! Het tiende ei is op onverklaarbare wijze verdwenen. We hebben zelfs geen snippertje schaal teruggevonden. Met zegt weleens dat kippen altijd op een oneven aantal eieren willen broeden. Fabeltje, of ....?

Net uit het ei

Een dag oud - net opgedroogd

He, ik lijk niet op mijn zus!

Geen discriminatie

Twee van de kuikens zijn duidelijk geen Lakenveldertjes. De kippenfokker had ons al gewaarschuwd dat er mogelijk een of twee Brakeltjes tussen zitten. En jaar hoor, die gele paaskuikentjes zijn een leuke variant op hun de - nu nog - bruinige pleegbroertjes en zusjes. Tja, dat weten we nog niet: Hoeveel kippen en hoeveel hanen hebben we nu? De profs kunnen dat meteen zien, maar wij wachten rustig af of er een hanenkammetje gaat groeien of niet.

Blijf van mijn kind af
Moederkip zorgt zeer goed voor het kroost. De eerste dagen laat ze veel toe: We mogen de chickies oppakken. Een week later wordt dat anders: Vriend Dick heeft een kuikentje opgepakt, maar moeder kip grist het kuiken met haar snavel resoluut uit Dicks hand. Het kuikentje rolt op de grond en moeder kip heeft een bek vol veertjes. Of je daar als kuiken nou blij van wordt ...?

 

Kijk uit, we gaan krabbelen
Het is schitterend om te zien hoe moeders alles voordoet. Een speciaal geluidje betekent: We gaan eten. Alle kuikens verzamelen! Als ze met haar grote poten in het zand krabbelt, weten de kuikens precies dat ze een beetje afstand moeten houden. En het opzoeken van schaduw of zon hebben de kuikentjes na een week al feilloos in de smiezen.

Precies een week oud

Nog even geduld
De chickies blijven nog even bij de familie Schornagel, tot ons hok helemaal gereed is. Een mannetje in Friesland maakt het nachthok en wij zijn bezig met de buitenren. Begin juni is alles klaar en verhuist moeder kip met haar pleeggezin naar ons. Dan kan moeders hier kampement maken en de kuikentjes wegwijs maken. Zodra de kuikens zelfstandig genoeg zijn, mag moeder weer naar huis.